Rok Konstytucji 3 Maja
Maj jest szczególnym miesiącem w historii Polski. W pierwszych jego dniach obchodzone są trzy ważne święta: 1 maja – Państwowe Święto Pracy, 2 maja – Państwowe Święto Flagi i 3 maja – Narodowe Święto – Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Nie możemy w tym roku obchodzić nadchodzących świąt i uczestniczyć w akademii szkolnej ale powinniśmy o nich pamiętać i uczcić chociażby poprzez wywieszenie flagi narodowej.
Oto kilka ważnych informacji dotyczących obchodzonych świąt:
1 maja popularnie Święto Pracy jest również Międzynarodowym Dniem Solidarności Ludzi Pracy – to międzynarodowe święto klasy robotniczej, obchodzone od 1890 roku corocznie. W Polsce Święto Pracy jest świętem państwowym od 1950 roku.
2 maja Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej – polskie święto wprowadzone na mocy ustawy z 20 lutego 2004 roku, obchodzone między świętami 1 maja (zwanym Świętem Pracy) i 3 maja (Świętem Narodowym 3 Maja). Tego samego dnia obchodzony jest Dzień Polonii i Polaków mieszkających za Granicą. Flaga jest znakiem symbolizującym suwerenność państwową lub narodową. Jej wygląd zwykle nawiązuje do tradycji historycznej państwa. Polska flaga składa się z dwóch równych, poziomych pasów – białego i czerwonego. Oficjalnie została uznana za symbol narodowy w 1919 roku, po latach zaborów, w rok po uzyskaniu przez Polskę niepodległości. Same barwy – biel i czerwień – już wcześniej były uznawane za narodowe. Jako jedne z nielicznych na świecie mają pochodzenie heraldyczne. Wywodzą się z barw herbu Królestwa Polskiego i herbu Wielkiego Księstwa Litewskiego. Biel pochodzi od bieli orła, będącego godłem Polski, i bieli Pogoni – rycerza galopującego na koniu, będącego godłem Litwy. Oba te godła znajdują się na czerwonych tłach tarcz herbowych. Na fladze biel znalazła się u góry, ponieważ w polskiej heraldyce ważniejszy jest kolor godła niż tła. Biel jest uznawana za barwę oznaczającą szlachetność i czystość zamiarów. Czerwień oznacza odwagę i waleczność, którymi wykazywali się Polacy podczas walki o wolność ojczyzny. Poza granicami Polski, oficjalnym symbolem naszego kraju jest flaga z polskim orłem na białym pasie. Używa się jej jedynie w celach dyplomatycznej reprezentacji Rzeczypospolitej Polskiej.
3 maja obchodzimy 230 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja, która uchwalona została 3 maja 1791 roku w celu uregulowania ustroju prawnego Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Była ona najważniejszym dokonaniem Sejmu Wielkiego, obradującego w latach 1788 – 1792. Przywódcy stronnictwa patriotycznego z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim wykorzystali zbliżające się święta wielkanocne do zwołania Sejmu, który przegłosował ustawę przy obecności zaledwie 1/3 posłów. Była to druga na świecie i pierwsza w Europie spisana konstytucja. Ustawa zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, doprowadziła do politycznego zrównania mieszczan i szlachty oraz wprowadziła ochronę państwa nad chłopami, dzięki czemu miały zostać złagodzone nadużycia w pobieraniu pańszczyzny. Konstytucja wprowadziła także podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Z uchwaleniem Konstytucji 3 maja wiązały się nadzieje na umocnienie Polski na arenie międzynarodowe. Konstytucja miała także gwarantować niezależność polityczną od zagrażających Polsce sąsiadów: Rosji, Prus i Austrii. Wprowadzenie konstytucji wywołało jednak zdecydowaną reakcję carycy Katarzyny II, która z częścią magnaterii zawiązała w Targowicy konfederację, na której uznano Konstytucję 3 maja za symbol zdrady narodowej. Doprowadziło to do wybuchu wojny polsko-rosyjskiej (nazywanej też wojną w obronie konstytucji) w 1792 roku. Po przystąpieniu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do targowiczan działania wojenne zostały zakończone, większość uchwał Sejmu Wielkiego odwołana w tym Konstytucja 3 maja. Święto Konstytucji 3 Maja ustanowione zostało w 1919 roku, gdy Polska odzyskała niepodległość. Sejm Ustawodawczy podjął uchwałę, według której święto 3 Maja zostało uznane świętem narodowym. Po II wojnie światowej zwyczaj obchodów powrócił i trwał aż do 1946 roku, kiedy doszło do masowych demonstracji studenckich.
Od tego czasu władze komunistyczne zabroniły publicznego świętowania i organizowania obchodów 3 Maja. Wszelkie próby manifestowania były w tych dniach tłumione przez milicję. Władze PRL postanowiły dodatkowo znieść to święto, poprzez ustawę z dnia 18 stycznia 1951 roku o dniach wolnych od pracy. Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócone zostało dopiero w 1990 roku. Pierwsze, po przerwie uroczyste obchody, odbyły się na Placu Zamkowym w obecności ówczesnego prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego.
Ponadto 3 maja wypada także święto kościelne - święto Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, które obchodzone jest od 1920 roku. Ma ono upamiętniać złożone przez Jana Kazimierza (w trakcie potopu szwedzkiego) śluby lwowskie, podczas których powierzył Polskę pod opiekę Maryi.
Dorota Bogaczyk
